AKTUALIZACJA: Znaczny wzrost opłat sądowych już niebawem

Prezydent RP podpisał ustawę w dniu 24 lipca 2019 r. Opisane poniżej przepisy dotyczące kosztów sądowych w sprawach cywilnych, w tym wyższych opłat od pozwu, mogą zatem wejść w życie już za około 3 tygodnie.

Poniżej przedstawiamy Państwu najważniejsze założenia reformy. Koncentrujemy się przede wszystkim na sprawach cywilnych o prawa majątkowe.

Zapraszamy do lektury.

I. Opłaty sądowe w sprawach o prawa majątkowe

Na skutek Nowelizacji istotnym zmianom ulegają przede wszystkim zasady pobierania opłaty sądowej w sprawach o prawa majątkowe. Tego rodzaju sprawy to wszystkie te, które obejmują żądanie zapłaty kwoty pieniężnej, ale także np. wydanie rzeczy czy złożenie oświadczenia woli określonej treści. O ile do tej pory pobierano w tych sprawach opłatę stosunkową odpowiadającą 5% wartości przedmiotu sporu (dalej także: „w.p.s.”), maksymalnie jednak 100.000 zł, o tyle według nowych zasad:

• w sprawach o w.p.s. do 20.000 zł pobierana będzie opłata stała, której wysokość zależna będzie od tego, czy w.p.s. przekroczy kolejne progi opłaty (od 30 zł przy w.p.s. do 500 zł, do 1.000 zł przy w.p.s. w przedziale od 15.000 zł do 20.000 zł);
• jeżeli natomiast w.p.s. przekroczy 20.000 zł, pobierana będzie opłata stosunkowa wynosząca 5% tej wartości, ale maksymalnie aż do 200.000 zł.

Jednocześnie Nowelizacja preferuje powodów, którzy skorzystali przed wytoczeniem powództwa z pozasądowych sposobów rozwiązywania sporów. W sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych.

II. Opłata sądowa od tzw. wniosku o zawezwanie do próby ugodowej

Zasadnicza zmiana dotyczy także opłaty sądowej związanej z często wykorzystywanym w praktyce tzw. wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. O ile bowiem do tej pory była to procedura relatywnie tania, gdyż należna opłata wynosiła maksymalnie 300 zł, to po wejściu w życie Nowelizacji pobierać się będzie piątą część opłaty od pozwu, wyliczonej na nowych zasadach w oparciu o w.p.s. (jak w p. I powyżej). Opłata może zatem maksymalnie sięgnąć nawet 40.000 zł.

III. Opłata sądowa od wniosku o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego

Znacznemu podwyższeniu podlegać będzie również opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego złożonego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie (np. pozwu), która po nowelizacji wyniesie aż jedną czwartą opłaty należnej od pozwu o to roszczenie. Obecnie od wniosku pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł. Co jednak istotne, uiszczoną opłatę (inaczej, niż ma to miejsce obecnie) zaliczać się będzie na poczet opłaty od pisma wszczynającego postępowanie, jeżeli zostanie ono wniesione w terminie przewidzianym do tego w przepisach o zabezpieczeniu (co do zasady dwa tygodnie od dnia doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu).

IV. Opłaty sądowe w tzw. sprawach spółkowych

Podwyższeniu z obecnie 2.000 zł do 5.000 zł podlegać będzie także opłata stała w sprawach o rozwiązanie spółki, wyłączenie wspólnika ze spółki, uchylenie, stwierdzenie nieważności czy ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, uchylenie czy stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia obligatariuszy.

V. Nowy rodzaj opłat

Mocą Nowelizacji wprowadza się również nowe rodzaje opłat, w tym opłatę stałą w razie wezwania na rozprawę świadka, biegłego lub strony, w wysokości 100 zł od każdej osoby. Opłata będzie należna wtedy, gdy wniosek o wezwanie takiej osoby zostanie złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy, a więc nie w pozwie czy odpowiedzi na pozew, ale na późniejszym etapie postępowania. W razie konieczności zarządzenia przymusowego sprowadzenia świadka pobierać się będzie dodatkowo opłatę w kwocie 200 złotych.

VI. Zmiany w zakresie zasad zwalniania od kosztów sądowych

Nowelizacja wprowadza także istotną zmianę w zakresie zasad zwalniania od kosztów sądowych w odniesieniu do wniosków składanych w tym przedmiocie przez spółki handlowe. Po wejściu w życie Nowelizacji spółka handlowa będzie bowiem musiała dodatkowo wykazać, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na powiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki celem umożliwienia jej pokrycia kosztów postępowania sądowego. W praktyce uzyskiwanie zwolnienia od kosztów będzie zatem jeszcze trudniejsze, niż ma to miejsce obecnie.

* * *

Prezydent RP podpisał ustawę w dniu 24 lipca 2019 r. Opisane powyżej przepisy dotyczące kosztów sądowych w sprawach cywilnych, w tym wyższych opłat od pozwu, mogą zatem wejść w życie już za około 3 tygodnie. Od podlegających opłacie pism, w tym pozwów, które będą składane po dacie wejścia w życie omawianych zmian, opłaty uiszczane będą według nowych zasad.

Jeżeli zatem zamierzacie Państwo skorzystać z „preferencyjnych” wysokości stawek oraz zasad uiszczania opłat sądowych przed zmianą przepisów, w razie planowania zainicjowania postepowań sądowych podlegających takim opłatom prosimy o niezwłoczny kontakt z naszą Kancelarią. Jak zwykle jesteśmy do Państwa dyspozycji.

dr Wojciech Dubis
radca prawny/partner

Aleksandra Krawczyk, LL.M.
adwokat

Pełny tekst ustawy