Ministerstwo Finansów ostrzega przed optymalizacją podatkową związaną z nadużyciem zwolnienia podatkowego dla dywidend

Na stronie Ministerstwa Finansów można zapoznać się z kolejnym ostrzeżeniem przed optymalizacją podatkową (http://bit.ly/2izhNgF). Tym razem odniesiono się do wykorzystywania w ramach międzynarodowych grup kapitałowych podmiotów pośredniczących, które zarejestrowano na terytorium UE/EOG (np. w Luksemburgu), a które są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby transferu dywidend z Polski poza obszar UE/EOG, w szczególności do „jurysdykcji o bardzo niskim poziomie opodatkowania oraz o liberalnych wymaganiach regulacyjnych” (np. na wyspę Jersey).

Z uwagi na to, że unijne spółki holdingowe mogą korzystać z dobrodziejstw dyrektyw unijnych, dywidendy wypłacane do nich - jako pośredników - nie podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym pobieranym u źródła. Ma to zapobiegać podwójnemu opodatkowaniu takich dochodów zarówno w kraju źródła (w Polsce), jak i w kraju rezydencji (w kraju, w którym prowadzą działalność gospodarczą). Bez względu jednak na to, czy udziałowiec zostanie ostatecznie opodatkowany w państwie rezydencji, w związku z wykorzystaniem unijnego pośrednika do krajowego budżetu nie zostanie wpłacony zryczałtowany podatek u źródła.

Jak jednak wynika z informacji Ministerstwa Finansów, automatyzm w tym zakresie nie jest gwarantowany, więc nie każda wypłata dywidendy do unijnej spółki holdingowej będzie korzystać ze zwolnienia z podatku.

Odmowa prawa do zwolnienia z podatku u źródła wynika z art. 22c ustawy PDOP i może zostać zastosowana w odniesieniu do „agresywnej optymalizacji”, tzn. wtedy gdy:
• osiągnięcie dochodów z dywidend wynika z czynności, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia z podatku zryczałtowanego pobieranego u źródła, oraz
• uzyskanie zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania dywidend, oraz
• czynności nie mają rzeczywistego charakteru.

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, iż o tym, że głównym celem lub jednym z głównych celów było uniknięcie opodatkowania, świadczyć będzie m.in. "nieadekwatność lub zbędność danej konstrukcji prawnej dla realizacji takiego zdarzenia" (przy czym warto mieć na uwadze trudności w wykazaniu niezbędności gospodarczej spółek pośredniczących). Z kolei brak rzeczywistego charakteru będzie oceniany nie tylko na podstawie odpowiednich dokumentów prawnych (umów, aktów organów zarządczych) i zapisów księgowych, lecz również innych dostępnych dowodów np. korespondencji, zeznań świadków złożonych pod rygorem odpowiedzialności karnej itp.

W ostrzeżeniu nie wyjaśniono, na czym miałby polegać skutek „wyłącznie wyeliminowania podwójnego opodatkowania dywidend”, skoro podwójne opodatkowanie w znaczeniu ekonomicznym jest immanentną cechą transferu zysków. Wydaje się jednak, że chodzi o przypadki, w których dywidendy nie są opodatkowane w żadnym państwie – tj. u źródła w Polsce i w państwie rezydencji (np. na wyspie Jersey), kiedy to zastosowanie zwolnienia skutkuje nie tyle wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania, co jego niewystąpieniem.

Powyższe wymogi należy zatem rozumieć jako sytuację, gdy prawo do zwolnienia jest „nadużywane”, a nie wykorzystywane zgodnie z unijną swobodą przepływu kapitału. Mimo to warto przeanalizować stosowaną strukturę dystrybucji dywidendy.

Ewentualne zastosowanie art. 22c ustawy PDOP będzie się bowiem wiązać z wyłączeniem możliwości skorzystania ze zwolnienia, a co za tym idzie, z zastosowaniem do dochodów udziałowca innej stawki podatku zryczałtowanego. W ostrzeżeniu nie wyjaśniono, czy organy będą stosowały stawkę właściwą dla spółki pośredniczącej (np. wynikającą z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania), czy też stawkę właściwą dla ostatecznego udziałowca zlokalizowanego w „jurysdykcji o bardzo niskim poziomie opodatkowania oraz o liberalnych wymaganiach regulacyjnych”. Zważywszy jednak na odwołanie do wcześniejszych wyjaśnień dot. miejsca efektywnego zarządu (z których wynika, że spółki pośredniczące będą uznawane za krajowych rezydentów, jeżeli to w Polsce dokonuje się decyzji inwestycyjnych oraz kontroluje ich bieżącą działalność), organy podatkowe będą starały się opodatkować w kraju dywidendy wypłacane ze spółki pośredniczącej poza EU/EOG.

Doradca podatkowy Marta Ignasiak