Międzynarodowe doradztwo prawne

Szukają Państwo kancelarii prawnej działającej na arenie międzynarodowej? SDZLEGAL Schindhelm oferuje współpracę z międzynarodowymi zespołami oraz doradztwo – kompetentne, świadczone z zaangażowaniem i wykorzystujące doświadczenie zdobyte na poziomie lokalnym. Już teraz mogą zapoznać się Państwo z przygotowanymi przez nas ważnymi zagadnieniami z zakresu międzynarodowego prawa gospodarczego. Zapraszamy do lektury!

 

 

Umowa o wyłączność - co należy wiedzieć

W kontekście korporacyjnym w wielu dziedzinach powszechne jest negocjowanie umów o wyłączność w celu wykluczenia możliwości prowadzenia przez jednego kontrahenta równoległych negocjacji z kilkoma potencjalnymi partnerami. Taką umowę można zawrzeć np. w kontekście fuzji lub przejęcia spółki. Jest to jednak także powszechna praktyka w handlu w kontekście umów dystrybucyjnych.

Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych aspektów umowy o wyłączność:

Co reguluje umowa o wyłączność?

Celem umowy o wyłączność jest związanie stron umowy (zazwyczaj kupującego i sprzedającego) ze sobą w trakcie negocjacji i rozliczeń kontraktowych. Zapobiega to prowadzeniu przez sprzedającego rozmów z kilkoma zainteresowanymi stronami, a tym samym niewłaściwemu wykorzystaniu wiedzy zdobytej w trakcie negocjacji i nastawianiu potencjalnych nabywców przeciwko sobie.

Co składa się na umowę o wyłączność?

Umowa o wyłączność zawiera zazwyczaj następujące punkty: 

  • Nazwy umawiających się stron
  • Przedmiot planowanej transakcji
  • Treść wyłączności
  • Informacje o okresie obowiązywania umowy
  • Kary w przypadku niedotrzymania umowy
  • Deklaracja o zachowaniu poufności
  • Prawo właściwe i miejsce jurysdykcji

W umowie o wyłączność uzgadnia się te aspekty negocjacji kontraktowych, które nie mogą być negocjowane z innymi osobami (fizycznymi lub prawnymi) i które podlegają zachowaniu poufności. Okres obowiązywania umowy rozpoczyna się zwykle wraz z podpisaniem listu intencyjnego, a w idealnym przypadku kończy się wraz z zawarciem umowy właściwej. Okres obowiązywania umowy o wyłączność zależy od stopnia złożoności umowy i w razie potrzeby może zostać przedłużony.

Na to należy zwrócić uwagę w klauzuli o wyłączności

Z punktu widzenia kupującego ważne jest, aby ocenić, czy sprzedający rzeczywiście rozważa przeprowadzenie transakcji, w związku z czym wskazane jest wystosowanie listu intencyjnego. Ponadto ważne jest, aby kupujący wziął pod uwagę ewentualne koszty badania („Due Diligence”). Zwykle jest to wykonywane przez podmioty zewnętrzne, takie jak prawnicy i audytorzy. Z punktu widzenia sprzedającego, chęć zawarcia transakcji prawnej z potencjalnym kupującym musi być wyrażona z wyprzedzeniem. Wymaga to pewnego poziomu zaufania, ponieważ sprzedający musi udostępnić kupującemu wewnętrzne, czasem wrażliwe, dane i zapewnić wgląd w ewentualne tajemnice firmy. Zasadniczo należy także zwrócić uwagę na czas obowiązywania umowy o wyłączność: z reguły nie powinien on przekraczać jednego roku.

Jakie porozumienia między konkurentami są zabronione?

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku umów o wyłączność między odpowiednimi uczestnikami rynku: w tym przypadku należy przestrzegać prawa antymonopolowego. Prawo antymonopolowe zakazuje nie tylko porozumień cenowych, ale także innych porozumień, które mogłyby ograniczać konkurencję. Mogą one obejmować na przykład regulacje dotyczące kwot lub (geograficzny) podział rynków.

Czy umowy o wyłączność są dozwolone w umowach dystrybucyjnych?

Poza negocjacjami dotyczącymi zakupu, w handlu powszechne jest również zawieranie umów o wyłączność. W tym przypadku dostawca zapewnia dystrybutorowi wyłączne prawo do wprowadzania na rynek i sprzedaży określonych produktów w okresie obowiązywania umowy. Umowy o wyłączność zawarte w umowach dystrybucyjnych mogą być ograniczone do określonych terytoriów. W naturalny sposób ogranicza to siłę negocjacyjną dostawcy, ale z drugiej strony zapewnia mu pewną wielkość sprzedaży i daje bezpieczeństwo planowania.

Niemniej jednak ważne jest, aby dostawca dobrze rozważył swoje możliwości przed podpisaniem umowy o wyłączność i wziął pod uwagę przyszłe zmiany warunków ramowych lub ewentualne żądania partnera dystrybucyjnego (np. obniżenia ceny). Z drugiej strony, partner dystrybucyjny musi zaakceptować ewentualne straty jakości lub wąskie gardła w dostawach wynikające z zależności od dostawcy. 

Co należy rozumieć przez wertykalne ograniczenia konkurencji?

Ograniczenia wertykalne (pionowe) to porozumienia zawarte między dwoma lub większą liczbą przedsiębiorstw na różnych poziomach produkcji i dystrybucji (np. dystrybutorów i producentów), których skutkiem jest ograniczenie konkurencji. Należy zauważyć, że porozumienia wertykalne nie są same w sobie nielegalne: Na przykład umowy franchisingowe oraz dystrybucyjne są typowymi (dopuszczalnymi) porozumieniami wertykalnymi.

Unia Europejska dopuszcza powiązania wertykalne pod pewnymi warunkami i reguluje te wyjątki w rozporządzeniu 330/2010. Dozwolone są tak zwane "porozumienia de minimis" (są to rodzaje porozumień, które nie ograniczają odczuwalnie konkurencji) oraz porozumienia między firmami, które nie konkurują ze sobą i których udział w rynku właściwym jest mniejszy niż 15%.
Ponadto prawo UE przewiduje wyłączenie porozumień, które zwiększają efektywność ekonomiczną lub przyczyniają się do obniżenia kosztów dla zaangażowanych firm, a tym samym napędzają inwestycje. To, czy i kiedy porozumienia wertykalne są niezgodne z prawem, musi być wyjaśnione w każdym indywidualnym przypadku. Z jednej strony można dostrzec pozytywne efekty i wzrost wydajności, z drugiej zaś istnieją możliwości ograniczania konkurencji, które odbywa się kosztem konsumentów.

Czy w liście intencyjnym można uzgodnić klauzulę o wyłączności?

Umowa o wyłączność jest często poprzedzona tzw. listem intencyjnym ("Letter of Intent"). Oznacza to, że umawiające się strony prowadziły już ze sobą wstępne negocjacje, a ważne aspekty współpracy zostały już wyjaśnione. Na tym etapie, zwłaszcza jeśli potencjalny nabywca zainwestował już zwykle wiele czasu i pracy, chce się upewnić, że wysiłki te nie poszły na marne. Klauzula o wyłączności może być uzgodniona już jako część listu intencyjnego. Zwykle kończy się on podpisaniem umowy właściwej. 

Indywidualna porada prawna dotycząca umowy o wyłączność

W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej na temat umów o wyłączność prosimy o bezpośredni kontakt. Zapraszamy do kontaktu w przypadku jakiegokolwiek problemu z zakresu prawa korporacyjnego i prawa spółek.